Επιμελημένες εικονικές εκθέσεις 360° και διαδραστικές εφαρμογές, εικονικές περιηγήσεις, διαδραστικά ντοκιμαντέρ και ψηφιακά ερμηνευτικά εκθέματα, εκπαιδευτικά βίντεο και ψηφιακά παιχνίδια για παιδιά διαμορφώνουν μαζί με εκατοντάδες ψηφιοποιημένα έργα τέχνης ένα πολυεπίπεδο πρόγραμμα ψηφιακών δράσεων στο πλαίσιο του νέου ψηφιακού προγράμματος του MOMus με τίτλο «Ψηφιακό Μητροπολιτικό Μουσείο».

Στην επέτειο των πέντε χρόνων λειτουργίας του, το MOMus εγκαινιάζει αυτή τη νέα διαδρομή με στόχο τόσο τη διαφύλαξη της πολιτιστικής κληρονομιάς των μουσείων του όσο και τον εμπλουτισμό της εμπειρίας των επισκεπτών του πέραν των συμβατικών τρόπων θέασης. Οι ποικίλες εφαρμογές του προγράμματος θα είναι διαθέσιμες από τον Δεκέμβριο του 2023, δίνοντας την ευκαιρία στους ψηφιακούς επισκέπτες να γνωρίσουν και να αλληλεπιδράσουν με το πλούσιο πολιτιστικό κεφάλαιο του MOMus. 

Ακολουθώντας τις σύγχρονες πρακτικές στην τέχνη και την πολιτιστική διαχείριση, το MOMus προχωρά στην ψηφιοποίηση και τεκμηρίωση, σύμφωνα με τα διεθνή πρότυπα, σημαντικών έργων από τις συλλογές των μουσείων του. Παράλληλα, οι συλλογές του γίνονται προσβάσιμες στο κοινό μέσα από τη δημιουργία ενός εικονικού μουσείου. Έργα από το Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης, το Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, το Μουσείο Φωτογραφίας Θεσσαλονίκης και το Μουσείο Άλεξ Μυλωνά σύντομα θα είναι διαθέσιμα σε κάθε μέρος του κόσμου μέσα από τη διεθνώς αναγνωρισμένη πλατφόρμα MuseumPlus. Καλλιτέχνες, επιμελητές, ιστορικοί τέχνης, μουσειολόγοι, θεωρητικοί, αλλά και το ευρύ κοινό θα μπορούν να «επισκέπτονται» το MOMus όποτε εκείνοι το επιθυμούν και να χρησιμοποιούν το αρχείο του ως πηγή αναφοράς για τις ανάγκες της καλλιτεχνικής ή επιστημονικής τους έρευνας.

Ενδεικτικά υποέργα 

• Ψηφιακό έκθεμα-βίντεο «Από το έργο της Άλεξ Μυλωνά»

Η Άλεξ Μυλωνά (1925-2016), γεννημένη στην Αθήνα, σπούδασε στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας, στο εργαστήριο γλυπτικής του Μιχάλη Τόμπρου. Στην καλλιτεχνική της πορεία, πειραματίστηκε με ένα ευρύ φάσμα τεχνικών και δούλεψε με πολλαπλά μέσα και υλικά, διαμορφώνοντας μία προσωπική εικαστική γλώσσα με διεθνές εκτόπισμα και αποτύπωμα. Με στόχο την ανάδειξη του πολυσχιδούς έργου της διακεκριμένης Ελληνίδας γλύπτριας, αυτή η ψηφιακή δημιουργία συμπυκνώνει με μια ερμηνευτική προσέγγιση την καλλιτεχνική ταυτότητα και τις αναζητήσεις της δημιουργού μέσα στα χρόνια, βλέποντας έργα της από τη μακρά καλλιτεχνική της πορεία να «ζωντανεύουν» και να «μεταμορφώνονται» ψηφιακά: από τις ανθρωποκεντρικές συνθέσεις έως τα αφηρημένα γλυπτά από σφυρήλατο σίδερο.

• Διαδραστικό ντοκιμαντέρ «Κώστας Μπαλάφας: Τα αντίρροπα ρεύματα του Αχελώου»

Κεντρικό θέμα είναι το έργο του Κώστα Μπαλάφα κατά τη διάρκεια της κατασκευής ενός από τα σημαντικότερα δημόσια έργα στην ελληνική ιστορία, το Υδροηλεκτρικό Έργο Κρεμαστών (1962-1965), της κατασκευής, δηλαδή, του φράγματος του Αχελώου, για την εκτροπή του ρου του και την αξιοποίηση του νερού για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας. Ο Κ. Μπαλάφας, εργαζόμενος ήδη στη ΔΕΗ, εργάστηκε και  ως κινηματογραφιστής για την παραγωγή ενός ντοκιμαντέρ προβολής των εργασιών, αλλά και μεμονωμένα, ως φωτογράφος. Περιεχόμενο του διαδραστικού ντοκιμαντέρ είναι μία σειρά έγχρωμων διαφανειών του Κ. Μπαλάφα με την προσωπική ματιά του φωτογράφου, που εκτός από τη διαδικασία της δημιουργίας του φράγματος, αποτυπώνει την προσωπική και κοινωνική του ευαισθησία για τις «παράπλευρες» απώλειες στις τοπικές κοινωνίες. Επεξηγηματικά σχόλια, annotations και πληροφορίες για το έργο του φωτογράφου θα ενεργοποιούνται ή απενεργοποιούνται από τον χρήστη, προσφέροντας μία εκπαιδευτική διάσταση στο video, ενώ αυτό θα συνδέεται και με το εποπτικό, ψηφιοποιημένο υλικό.

• Διαδραστικό ντοκιμαντέρ «Κονστρουκτιβιστικά υφάσματα και ρούχα.  Η νέα μόδα στη δεκαετία του 1920 στη Ρωσία»

Η ψηφιακή παραγωγή με τη μορφή εκπαιδευτικού βίντεο αφηγείται με αφορμή τη Συλλογή Κωστάκη, τον άγνωστο στο ευρύ κοινό ρόλο των καλλιτεχνών του ρωσικού κονστρουκτιβισμού για την ιστορία της μόδας, και πώς το έργο τους -ιδιαίτερα ο σχεδιασμός υφασμάτων- επηρέασε έκτοτε συνολικά την αντίληψή μας για τη μόδα και το ντιζάιν. Μέσα από σχέδια, αρχειακές φωτογραφίες και άλλο σπάνιο υλικό, ζωντανεύει η προσπάθεια των καλλιτεχνών της πρωτοπορίας να συνδέσουν την τέχνη με την καθημερινή ζωή, σε μία δημιουργική διαδικασία όπου τίθενται και άλλα ζητήματα και ανησυχίες των καλλιτεχνών για την ισότητα των φύλων, την ανάπτυξη του βιομηχανικού σχεδιασμού, την κοινωνική ανάλυση, την έννοια της θηλυκότητας κι άλλα.

• Εικονική έκθεση 360° «Γιάννης Μπεχράκης»

Ο Γιάννης Μπεχράκης (1960-2019) αποτύπωσε με τον φακό του μερικά από τα πιο κρίσιμα γεγονότα της παγκόσμιας ιστορίας των τελευταίων τριών δεκαετιών. Ως ανταποκριτής πολέμου του πρακτορείου Reuters, βρέθηκε σε χώρες όπως το Αφγανιστάν, το Ιράκ, το Ιράν, η Σομαλία, η Τσετσενία, η Λιβύη, η Σιέρα Λεόνε, η Βοσνία και το Κόσοβο, καταγράφοντας τις ταραχώδες στιγμές τους. «Καθήκον μου», έλεγε, «είναι να φροντίσω κανένας να μην μπορεί να πει ότι δεν γνώριζε». Ο Μπεχράκης τιμήθηκε διεθνώς για την προσφορά του και με το έργο του ενέπνευσε μια νεότερη γενιά Ελλήνων φωτοδημοσιογράφων, αλλά και του ευρύτερου κοινού. 

Σε συνέχεια της περιοδικής έκθεσης «Eyewitness / Γιάννης Μπεχράκης» που πραγματοποιήθηκε το 2023 στο MOMus-Μουσείο Φωτογραφίας Θεσσαλονίκης, το MOMus δημιουργεί μια εικονική έκθεση αφιερωμένη στο έργο του κορυφαίου φωτορεπόρτερ, προσδοκώντας να συμβάλλει στην ανάδειξη της συνεισφοράς του. Με αυτό τον τρόπο, εικονικοί επισκέπτες από όλο τον κόσμο θα έχουν την ευκαιρία να γνωρίσουν τη σπουδαία παρακαταθήκη του Γιάννη Μπεχράκη μέσα από μια εμβυθιστική, τρισδιάστατη εμπειρία πλοήγησης.

Σχετικά με το έργο

Η υλοποίηση της ψηφιοποίησης και τεκμηρίωσης του αρχείου όπως και ο σχεδιασμός και η ανάπτυξη των εφαρμογών πραγματοποιήθηκε από την εταιρεία PostScriptum - Πληροφορική Επικοινωνίας Ε.Π.Ε. για λογαριασμό του Μητροπολιτικού Οργανισμού Μουσείων Εικαστικών Τεχνών Θεσσαλονίκης -MOMus. Ειδικοί ερευνητές, μουσειολόγοι, πολιτιστικοί διαχειριστές διαμόρφωσαν αφηγήσεις και παρουσιάσεις του καλλιτεχνικού έργου και ταυτόχρονα επαγγελματίες πληροφορικής και προγραμματιστές ανέπτυξαν ευέλικτες, πλήρως λειτουργικές και φιλικές προς τον χρήστη ψηφιακές εφαρμογές, εναρμονισμένες με το σύγχρονο πολιτιστικό και ψηφιακό τοπίο. Παράλληλα, το υλικό τεκμηριώθηκε από εξειδικευμένους επιστήμονες, σύμφωνα με διεθνή, συμβατά με τους θησαυρούς του Εθνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης και την Europeana, πρότυπα.

Το έργο «Ψηφιακό Μητροπολιτικό Μουσείο - Οργανισμού Μουσείων Εικαστικών Τεχνών Θεσσαλονίκης (MOMus)» υλοποιήθηκε μέσω του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Ανταγωνιστικότητα, Επιχειρηματικότητα & Καινοτομία» (ΕΠΑνΕΚ) 2014-2020, με τη συγχρηματοδότηση της Ελλάδας και της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης– ΕΤΠΑ).